Omroep Max: ‘Valdetectie bij eenzijdig fietsongeval werkt ook preventief.’

DI 18 APR 2023

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de jaarlijkse cijfers met betrekking tot verkeersdoden bekend gemaakt. In 2022 zijn 737 mensen omgekomen in het verkeer, 147 meer dan in 2021, het hoogste cijfer sinds 2008. De hoogste stijging vond plaats onder oudere fietsers, vooral 75-plussers. Meldpunt sprak met VeiligheidNL en een jonge uitvinder over mogelijke oplossingen.

De cijfers liegen niet: in 27 jaar niet zoveel fietsdoden

Het aantal verkeersdoden lag in 2022 bijna 27 procent hoger dan het jaar ervoor, meldt het CBS. Meer mannen (522) dan vrouwen (215) kwamen om in het verkeer. Het aantal omgekomen fietsers is het hoogste in 27 jaar. In 2022 werden er 291 dodelijke slachtoffers onder fietsers genoteerd, 84 meer dan in 2021.

Maar onder 75-plussers op de fiets is het aantal fatale ongelukken het opvallendst. Het CBS registreert een stijging van 59 procent in vergelijking met 2021: 150 doden in 2022, tegen 94 het jaar ervoor. Meldpunt heeft hier eerder al over bericht.

Fatale fietsongelukken mét of zonder botsing

Botsingen met (bestel)auto’s werden fietsers het vaakst fataal, namelijk in de helft van alle gevallen: 141 fietsslachtoffers, 60 meer dan in 2021. Maar – vermoedelijk verwachten de meeste mensen dit niet – een kwart van alle fietsdoden verongelukte door een eenzijdigongeval. Dus zónder botsing. Dat kan gebeuren na een val van de fiets, door bijvoorbeeld plotseling onwel zijn, een stuurfout, een gat in de weg of een uitstekende boomwortel. Van deze fietsslachtoffers was ruim 2/3e 75-plus.

Valdetectie bij eenzijdig fietsongeval werkt ook preventief

Joris Koops is bedenker van een zelfstandig valdetectie-systeem, dat werkt zonder tussenkomst van een app op een smartphone. Met de hulp van medici heeft hij deze uitvinding ontwikkeld met startup Bypoint. Hij heeft een apparaatje met ingebouwde SIM-kaart bedacht dat aan het frame kan worden gemonteerd, wat een val registreert en direct meldt. Dat is handig voor de fietser alleen, die valt in niemandsland zonder directe hulp. Als het slachtoffer niet binnen 1 minuut reageert op de vraag uit een luidspreker of hij of zij is gevallen, dan krijgt de eerste op een lijst van 3 contactpersonen een sms met de GPS data van de plek van het ongeluk. Deze persoon kan, mits niet te ver uit de buurt, zelf te hulp komen óf 112 bellen. En anders krijgt de volgende persoon op het lijstje een berichtje.

“Op deze manier boekt het slachtoffer veel tijdwinst,” zegt Koops. “We spreken van het golden hour (‘gouden uur’) voor fietsslachtoffers. Als ze binnen dat uur gevonden en geholpen worden, kunnen zij het overleven. Dat is dus cruciaal. Je zou kunnen zeggen dat een fietshelm hier ook kan helpen, maar er zijn ook ongevallen waarbij de fietser met de borst op het stuur terechtkomt en een bloeding krijgt.” Het systeem werkt ook preventief voor toekomstige ongelukken. Koops deelt de gegevens van de plekken van de ongelukken bijvoorbeeld met de provincie, die dan op efficiënte wijze fietspaden kan repareren of aanpassen om zo de veiligheid te verhogen voor de verkeersdeelnemers.

VeiligheidNL verzamelt data om ongelukken te voorkomen

Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL, herkent het belang van data delen om zo toekomstige ongelukken te voorkomen. Daartoe werkt de organisatie samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Want de kwaliteit van het wegdek is een serieus aandachtspunt. “Wij verzamelen ambulance data, want de politie komt alleen bij de zware ongevallen,” zegt ze. “Maar er zijn ook gewone verkeersslachtoffers. Dat willen we ook zoveel mogelijk voorkomen. Verder koppelen we die data aan die van spoedeisende hulp, soorten letsel en locaties. Al die data moeten uiteindelijk in een dashboard beschikbaar komen voor wegbeheerders om zo gevaarlijke situaties op onze wegen te verbeteren.”

Dag van de fietshelm

Bakker wil toch nog even van de gelegenheid gebruik maken om de noodzaak van een fietshelm als preventiemiddel te benadrukken. Samen met een consortium, met daarin onder anderen Veilig Verkeer Nederland, ANWB en de Hersenstichting, organiseren ze de Dag van de Fietshelm op 19 april 2023. Een helm voorkomt niet alleen dodelijk letsel, maar ook hoofd- en hersenletsel. Bakker: “Onderzoek laat zien dat helmgebruik de kans op hersenletsel met 1/3 verlaagt. De kans op hoofdletsel wordt 62 procent lager.”

(Bron: Maxmeldpunt, CBS, VeiligheidNL. Foto: Shutterstock)

Het originele artikel vind je via de website van Omroep Max.